Hayırlısı...

Bugün bir arkadaşımla telefonda konuşurken biraz problemle karışık anlattığı hikayenin sonunda “hayırlısı” dedim. Neden sonra düşündüm de acaba bu “hayırlısı”, hayırlısını dilemek mi yoksa hadi git başımdan beni de sorunlarının içine çekme anlamında mıydı? Benimkisi iyi dilek anlamındaydı, onu yerine önce bir koyalım. Düşündüm de aslında günlük yaşantımızda sıkça kullandığımız bu joker kelime dilek anlamında geldiği kadar başka anlamlara da geliyor. Son zamanlarda sıkça duyduğum bu sözcükle ilgili naçizane diyeceklerim var, dinleyin.

 

Bir dil bilimci değilim ama dilime gelenleri de yazmadan duramıyorum. Şimdiden söyleyelim, sürç-i lisan edersek affola. Hayırlısını dilemeyi, dini inançlarımızdan ötürü günlük yaşantımızda sıkça kullanıyoruz. Hayır ve şerrin Allah’tan geldiğine iman etmişiz en başta. Tabiri caizse kullananın fikir dünyasını yansıtan, farklı anlamlarda da kendini bulan, joker bir sözcük haline gelmiş “hayırlısı”. TDK’ya sordum nedir “hayırlısı” diye, pek bir cevap veremedi. 88.509.711 kez sorulmuş bu sözcüğü en son soran bana, hani dile gelip konuşabilse; “bulamadık kayıtlarımızda, hadi hayırlısı” diyecek. Etrafımdakilere sordum nedir “hayırlısı” diye, neden sorar bu çocuk böyle soruları “hayırlısı inşallah” dediler onlar da. Hz. Google amca da benzer şekillerini söyledi durdu. Hayırlısı, hayırlısı olsun, hakkımızda hayırlısı, Allah hayırlısını nasip etsin, hadi hayırlısı vs.

 

Aslında uzun uzadıya konuşarak aktarabileceğin bir temenniyi bir sözcükle de aktarabiliyorsun “hayırlısı”yla. Karşındaki dertli, senin de kafanda bir sürü iş, plan, proje vs. kaynıyor. Anlatıyor biraz uzatarak, senden bir medet umarcasına hadi söyle bana ne yapmalıyım ne etmeliyim, derdime bir çare diyor. Aldığı cevap; “hayırlısı”. Bazen karşımızdakini üzmemek için hayırlısı deyip kibarca konuyu değiştirmek, konunun içine girip kafa yormaktan daha anlamlı geliyor insana. Yorum yapmamak istiyorsundur. Çünkü bir yorum yapsan bilirsin ki muhabbetin sonu gelmeyecek.

 

Güzel bir muz orta yaparsın, topa kafa vuran olmaz bazen. Kendinle baş başa kalırsın, yenilgiyi senden başka üstlenip dertlenen olmaz. Öyle bir sonuç doğurur bazen “hayırlısı”. Kendince güzel fikirlerin vardır geleceğe dair. Paylaşırsın. “Bi defol git, olmayacak şeylere amin deme” diyemez karşındaki. Sana katılıp saçmalamaktansa “hayırlısı” der geçer. Hatta nasip de denilir bazen. Nasip ise bir başka belirsizlik. “Nasibin önüne geçilmez” ama bu da hayırlısı gibi hayatımızdaki belirsizlik durumlarında bize moral veren bir teselli sözcüğü. Bazen beklentin iyi bir temenni duymaktır. “Hayırlısı” o temenni oluverir senin için. Oysa duyduğunda kendini koca bir boşlukta bulursun. Baneneciliğin, vurdumduymazlığın, umursamazlığın en sert versiyonlarından biri ile karşılaşmışsındır çünkü… Bu şekli en kötüsüdür ki aslında görebileceğin en büyük saygısızlıklardan birisini görmüşsündür. Çare istersin, bulamazsın. Olabilecek en yavşak şekliyle reddedilir, geçiştirilirsin.

 

Özellikle belirsizlik durumlarında, en iyisini ümit etmekten başka bir yol var mı ki? O yüzden çokça kullanırız. Sınava girer, görücüye gider, borca girer, velhasıl geleceğimizle ilgili önemli bir karar alırız ve “hayırlısı”nı dileriz. Hatta kötü senaryoların olasılığı yüksek olduğunda dahi dile getirmekten kaçınıp belki polyannacılık oynayarak kendimizi kandırmanın belki de Allah’ım sen biliyorsun, kötü gelişmeler olacak, bak ben yine de hayırlısını diliyorum demek suretiyle istemem yan cebime koyculuğun dışa vurumudur.

 

Öyle bir şeydir ki “hayırlısı”; bazen temenni, bazen teselli, bazen de sorunlar yumağından bir kaçıştır. Anlam veremeyiz bazen olup bitene, “vardır bunda bir hayır” der geçeriz. Çünkü elimizde değildir müdahale etmek. Gücümüzün yetmediği durumlarda da başvururuz “hayırlısı”na. Bir nevi garip tesellisi işte… Hayır gördüğümüzde şer, şer gördüğümüzde de hayır vardır bazen, bilemeyiz. Olmadı diye sızlandığımız duaya, gün gelir olmadığı için şükrederiz. 

 

Düşünün, hayırlısı olmasaydı, çekilir miydi olan bitenler?

 

Görsel, via